II. Dünya Savaşı'nda askere giden erkeklerin ardında kalan evlerde neler yaşandı, Toprak ana nelere şahit oldu onları anlatıyor Cengiz Aytmatov bu kitapta. Tolgonay üç erkek evlat sahibi bir anne. Kasım, Maysalbek ve Caynak. Kocası Suvankul'la tarlada çalışırken birbirini sevip evleniyor. İlerleyen zamanlarda tarlada verdikleri emeklerle hem ev hem arsa sahibi olarak yuvasını kuruyorlar. Zaman geçtikçe çocukları oluyor, onları büyütüyorlar. Ömürlerini kelimenin tam anlamıyla durmadan geçiren bir aile. En büyük evlatları Kasım'ı evlendirerek onun yuvasını kurmaya başlıyorlar. Evlerinin temellerini attıktan sonra bir haber geliyor. Savaş haberi. Evin erkekleri birer birer yuvadan çıkıp cepheye gidiyor. Geriye Tolgonay ve gelini Aliman kalıyor. Tolgonay bir yük daha kalıyor: Köyün ekipbaşı olma görevi. Cephedeki savaşın ardında köylerde de kadınların verdiği savaşı anlatıyor Toprak Ana. Savaştan sonra erkeklerin dönüşünü beklediği günleri.. Erkeklerin dönemediği evleri göste...